Penjelasan Lengkap tentang Letusan Merapi Tahun 1930

delpher.nl

Dalam sebuah koran Haagsche courant (22-12-1930), tertulis data lengkap perihal letusan Gunung Merapi tahun 1930. Penjelasan itu didapatkan dari wawancara dengan seorang bernama dr. Kemmerling.

Untuk mengetahui lebih jelas penjelasannya, berikut ini adalah narasi dan terjemahan dari koran tersebut:

HAAGSCHE COURANT van MAANDAG 22 DECEMBER 1930. De uitbarsting van den Merapi ernstiger, dan aanvankelijk werd aangenomen. b.3.p.1. Aantal dooden tot 700 gestegen.

Een onderhoud met dr. Kemmerling.

rband met de uitbarsting van den ^"ontvingen wij nog de volgende telegfljniiEc D • „«GELANG, 20 December. (Aneta). rUC hten willen, dat de observatiepost te plus de nabijgelegen dessa Maron als ^ af< l2 van den heeten luchtstroom in vlam?eV ° zijn opgegaan. De geruchten zijn nog 8,011 bevestigd kunnen worden, aangezien een nd" slechts uit de verte werd gadegeslafB & terwijl waarschijnlijk zal blijken, dat de n Kali Batang heeft hedennacht ontzettend ndjird, met groot gevaar voor de brugmmunicatie met dit gebied verbroken is. De Ks gebankt .' g n(>g n ; et bekend, of de bruggen gelijk zijn weggeslagen. Heden wordt met „ en macht aangevangen met de bescherIC . j er bruggen door middel van met kali^en gevulde staaldraadmatten, teneinde mninste de hoofdcommunicaties te behouden De vluchtelingen zijn momenteel ondergebracht in de onderdistrictshoofdplaats, alop groote schaal voedsel wordt ver«trekt. De Merapi bood hedenmorgen met de yele brandende plekken een fantastisch schouwspel De eerste taak van 't bestuur is Jhans allerwege de onbedreigde bevolking, welke door een onfczettenden angst is aanceerepen. gerust te stellen, waarom de resident en de regent heden wederom op tournee njn gegaan. De regent heeft een grooten inrloed onder de bevolking, die meestal reeds gekalmeerd is, wanneer hij zich onder de menschen bevindt. De veldpolitie is overal naar de verlaten dessa's gedirigeerd teneinde diefstallen te voorkomen.

BATAVIA, 21 December (Aneta). Het aantal dooden als gevolg van de uitbarsting van den Merapi thans gestegen tot 300. De lava stroomt nog» steeds. Gevreesd w °rdt, dat nog veel meer menschenlevens sloren zijn. Zevenhonderd slachtoffers. WELTEVREDEN, 21 December (Aneta). • Het aantal dooden, als gevolg van de uitbarsting van den Merapi is thans toegenomen tot 7oo, terwijl gevreesd wordt, dat nog Mer v elen meer, die worden vermist, evene ens zijn verbrand. Acht inlandsche dorpen totaal verwoest, terwijl een uitgestrekte streek vruchtbaar land bedekt is met Roeiend heet zand, welke stroom nog steeds 11Aar beneden vloeit, waardoor andere dorPe 11 met verwoesting worden bedreigd. Duizenden vluchtelingen stroomen de steden van den-Java binnen', in vele gevallen van u n zinnen beroofd, door al het verschrikhee] Z ' J hebben aanschouwd. Het geA district Sroemboeng is een ware branin • & ewoi "d©n. De Merapi is nog steeds ^erking en werpt rookzuilen en verblindde vlammen uit, ofschoon het onderj r sc h gerommel is opgehouden. De resii die het getroffen district bezocht, kwam ^ verscheidene huizen, waar de mannen en ^ouwen, blijkbaar uit angst voor de ko^■de ramp zelfmoord hadden gepleegd. et e , eru Ptie is een van de grootste catahehte D ' we " ce Midden-Java ooit getroffen

Het getal der slachtoffers. De " zev J k 0ngste telegrammen maken melding van 3-antal° n derd dooden, een verschrikkelijk ^ }; Het is te hopen, dat dit getal in naer-, , be richten gereduceerd zal worden. De tisch"'' ng keeft geleerd, dat bij groote vulka 'ichte , r , arnpen ' n Indië tal van „wilde bede d ^ w erden afgezonden, en dat onder van 00 °°k de vermisten werden gerekend, k etl W le een ?root percentage een of twee weme . , , na de vamp zich weer bij de hoofden e " Bij (J f , ontzettende Kloetramp in berden de eerste dagen 15.000 dooden Ten slotte bleek het getal slachtoffers ^ niettemin een. schrikkelijk aantal. 1919

maar toch blijkt hieruit, hoe moeilijk deze cijfers in de eerste dagen na een vulkanische ramp te controleeren zijn. Vroegere uitbarstingen. In de jaarverslagen van den Topografischeu dienst in Indië komt de Merapi herhaalde lijk ter sprake. In 't verslag van 1909 bijvoorbeeld, treft men een omstandige studie over dezen vulkaan aan, waarbij tal van afbeeldingen van de geduchten krater doen zien, hoe sterk deze aan veranderingen onderhe vig is. De laatste tientallen van jaren heeft die top gestadig veranderingen ondergaan. De eerste uitbarstingen, waarvan berichten bekend zijn geworden, dagteekenen van 1664, van 19 Augustus 1678 en van 17 Juli 1768 Von Boekhold was die eerste Europeaan die, op 18 Juli en 10 Augustus 1786, den berg beklom. Hij, die den Merapi in zijn tegenwoordigen toestand gezien heeft, zal zich moeilijk kunnen voorstellen, dat deze vulkaan met zijn met asch, zand, rapilli en steenblokken bedekten top, zonder eenige begroeiing hoegenaamd, dezelfde berg is, welks top door von Boekhold in 1786 werd beschreven als een dor, woest eiland (de gloeiende slakkenkogel, welken hij vergeleek met een hoop brandende steenkool), te midden van vruchtbare bergen, die voor den aan den voet van den berg staanden toeschouwer den eruptiekegel verborgen hielden. Deze top, die toenmaals bestond uit een met dicht geboomte begroeiden ringwal, is nu van den voet uit reeds zichtbaar als een kale,

rookende puinhoop, aan welks noordrand zich langs den Goeuoeng Paseban en G. Poesonglondon nog 't eenige, eveneens onbegroeide, overblijfsel van den ouderen* buiténsten kraterwand uitstrekt, en welks binnenste ringwal bezig is geheel onder het afstortende puin van den eruptiekegel te verdwijnen. In 1822 had wederom een hevige uitbarsting plaats. Op den 27en December van dat jaar,

's avonds 9 uur werd in Kedoe een hevige aardbeving gevoeld. De ergste schokken werden op den avond van den 28en December gevoeld, waarna de uitbarsting van den Merapi begon, die asch en gloeiende steenbrokken uit zijn krater voortslingerende, terwijl het bovenste gedeelte van den berg met vuurstroomen werd bedekt. Tot den 3en Januari hield het uitstroomen van gloeiende zand- en steenmassa's aan. Een wonder mocht het genoemd worden, dat bij een zoo hevige uitbarsting slechts enkele tientallen van menschenlevens te betreuren vielen. In 1832, wederom in December, — merkwaardig dat ook de huidige uitbarsting in December plaats heeft! —, had opnieuw een belangrijke eruptie plaats. De aschregen was merkbaar tot op 20 K.M. in den omtrek. Na deze eruptie kon men van Magelang uit drie jaar lang vurige strepen langs de westelijke helling van den eruptiekegel naar beneden zien lakken, die zich 's nachts als rood gloeiende massa's vertoonden, doch overdag het uiterlijk van gewone dampwolken hadden. In 1836 — wij schreven er Zaterdag reeds uitvoerig over — bezocht en onderzocht dr. Junghuhn den'berg. In 1837, op 10 Augustus, had een minder belangrijke eruptie plaats, waardoor in de beruchte kloof Blonkeng — waarvan ook nu weer sprake is — over een lengte van ongeveer 3 K.M. een dam van zand, asch en steenen van 25 M. hoogte werd opgeworpen. Gedurende de uitbarsting viel een aschregen, welke Magelang een paar uur in het duister hulde. In 1846, des morgen® om 5 uur op den tweeden September,, had wederom een hevige uitbarsting plaats. In het nachtelijk duister vertoonde de top van den berg zich eensklaps in laaienden vuurgloed, waarbij een ontzaglijke rookzuil loodrecht ten hemel steeg. Onder donderend geraas had deze uitbarsting plaats. Zestig jaar later, in 1906, herhaalde de werking zich op precies dezelfde plaats ! Op den 14n September 1849 gaf de Merapi nogmaals krachtige teekenen van leven. Onder aanhoudend en hevig gedonder werden tweemaal vlak achter elkaar rook, zand, asch en steenen uitgeslingerd; een aschregen, die twee dagen aanhield, was tot in Banjoeimas merkbaar. In Magelang lag de asch 7 k 8 c.m. dik ! In '1861, '63 en '64 hadden enkele kleinere erupties plaats. In 1865 werd de beruchte slakkenkegel wederom uitgeworpen. Ook in April 1872 was er vrij hevige werking. Overigens is in de periode van 1850 tot 1880 niet veel aandacht aan den Merapi geschonken, totdat de beruchte uitbarsting van den Krakatau op 26—27 Augustus 1883 ook bij de omwoners van den Merapi, — die toen verhoogde werking vertoonde — de gemoederen in beroering bracht. Sedert dat tijdstip is de top bijna doorloopend in geregelde observatie geweest. In 1888 werkte de krater voortdurend; de prop" was in Augustus van dat jaar 30 meter hooger geworden. Na een korte rustperiode van slechts 2i jaar ving nu bij den Merapi een tijdperk (1891—1902) van voortdurende werking aan, slechts door korte tusschenpoozen van stilstand onderbroken, waarbij de z.g. „prop" gestadig steeg en afbrokkelde, de binnenste ringwal gedurig van vorm veranderde en bijna doorloopend zand- en steenstortingen in de omringende ravijnen plaats grepen.

Op 30 Januari 1904 had een puinstorting plaats, welke verscheidenen inlanders het leven kostte. Door de Warakloof stortten heete asch en zand zich als een lawine over uitgestrekte bouwvelden uit, welke in een oogwenk geheel verschroeiden. In 1906, 1908 en 1909 kon herhaaldelijk verhoogde werking geconstateerd worden. Gloeiend heete steenen, vaak van een geweldigen omvang, werden daarbij uitgeworpen. De uitbarsting van 1920 was de laatste in de lange rij, veel minder hevig intusschen dan die van dit oogenblik. De groote onrust, welke er in het gebied van den Merapi heerscht, en waarvan de telegrammen thans melding maken, is bij

een zóó sinistere geschiedenis van den berg, zooals wij die hier in het kort hebben opgesomd, volkomen begrijpelijk. En is het te verwonderen, dat de naïeve inlander en bergbewoner de geweldige bombardementen en vuur-uitstortingen toeschrijft aan geesten en het nooit zal wagen, den ouderen ringwal bij den Goenoeng Paseban te overschrijden, zonder eerst met verheffing van stem zijn „Salam aleikoem" eenige malen te hebben uitgeroepen 1

Het moederland staat gereed te helpen. Naar aanleiding van de berichten omtrent de ramp, veroorzaakt door den lavastroom bij de uitbarsting van den Merapi, heeft de minister van Koloniën telegrafisch inlichtingen gevraagd aan den gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië, in hoeverre hulp uit het moederland gewenscht zou zijn. Naam en Ligging. De naam „Merapi" is afgeleid van het Maleische ,,api" dat „vuur" beteekent en aan verscheidene vulkanen, — „vuurbergen" —, in Indië wordt gegeven. De Merapi ligt op de grens van Soerakarta, Djokjakarta en Kedoe; bij de laatste opmeting

werd hij 2910 M. hoog bevonden. Hij is een der werkzaamste kegels van Java, vooral bekend door zijn zoogenoemde „,prop" (beter „Slakkenkegel"), die met ongelijkmatige snelheid uit ds kraterpijp naar boven geschoven wordt, soms den krater nagenoeg geheel opvult en er zelfs bovenuit steekt, en van tijd tot tijd volledig wordt uitgeworpen. Daardoor en door het onophoudelijke afbrokkelen van de uit sinterachtige lava bestaande prop hebben herhaaldelijk steenlawines plaats, die een aantal radiaal van den top uitstralende diepe ravijnen hebben gevormd. Na hevige regens treden dikwijls slikstroomen op. De prop was reeds door Junghuhn waargenomen, die een zeer goede beschrijving van berg, top en de lawinedalen gaf, waarvan wij in ons blad van Zaterdag j.1. reeds een overzicht gaven. De meest onbetrouwbare vulkaan van geheel Indië, De toenemende omvang van de gevolgen der MeTapi-uitbarsting, welke het karakter van een ramp gaan aannemen, is ons aanleiding geweest tot een onderhoud met dr. G. J. J. Kemmerling, ingenieur bij het Mijnwezen in Indië, die als tijdelijk vulcanoloog een diepgaande studie van de vulkanen op Java maakte en inzonderheid zijn werkzaamheid richtte op de observatie van den Goenoeng Merapi sinds de uitbarsting in 1920. De eruptie van thans, aldus dr. Kemmerling, vertoont dezelfde verschijnselen als die van 1920 en verbreidt zich, evenals toen, over de Westhelling, door het ravijn van de Kali Blonkeng langs Moentilan. De Merapi gedraagt zich sinds historische tijden zeer uitzonderlijk. Hij is een immer werkende vulkaan, wiens eruptief karakter, blijkens de gegevens, door de jaren heen steeds hetzelfde is gebleven. Zijn spitse kegeltop Teikt tot ruim 2900 meter en aan zijn golvende voethellingen vindt men de beste cultuurgronden van geheel Java. De vlakten van Magelang, Djokja, Lamat en Bojolawi behooren tot de dichtst bevolkte van het eiland en elke meter grond is eT productief gemaakt aan de cultures. De werlvinfisversehijnseleii. Het eruptief karakter van den Merapi wordt gekenmerkt door de volgende verschijnselen. In de vulkaanpijp wordt een taaie lavamassa naar boven gestuwd, waasr­

De Blonkeng-glijbaan, waarlangs zioh thans de gloeiende massa naar beneden beweegt.

De Merapi, gezien .van Solo af, met aan den top de ?t-oiwpLkïounuig en aati deü voet de ewikww landen.

Een kaartje van den Merapi en omgeving.

De waarnemingspost Maron, zooals deze er in 1920 uitzag. Dit gebied is thans overstroomd.

door het kanaal zich la&gzamerband geheel vult. Bij verderen aandrang uit het inwendige van den berg puilt deze lavamassa als een prop aan de kraterranden. In dit stadium wordt de werking gevaarlijk, want bij voortdurende oppersing brokkelt de prop at', terwijl het ook kan gebeuren, dat door afstortingen in de ravijn de prop wordt ondermijnd en de intusschen reeds gestolde, maar nog gloeiend heete lavamassa geheel of gedeeltelijk naar omlaag stort. Het einde van een dergelijke reeks verschijnselen is gewoonlijk een uitblazen vaji het kraterkanaal en de vorming van een volgende prop. Bij het omlaagstorten van het lavalichaam vormen zich lawinen van heete lavabrokken, dié onderweg nog meer verbrijzeld worden tot fijn materiaal. In het onderhavige geval volgt deze massa de Blonkeng-glijbaan, ■waarlangs zij afdaalt naar de vlakte. Voor zoover de berichten thans luiden, heeft de stroom reeds den in 1920 opgerichten waarnemingspost Maron op 1000 meter hoogte bereikt en verwoest. Deze post, uitgerust met seismografischeen andere instrumenten, diende om de bevolking beneden tijdig te waarschuwen, wanneer gevaar dreigde. Deze lavalawinen gaan meestal gepaard met heete luchtstroomen, welke uit de massa's opstijgen en te vergelijken zijn met gloeiende stofwolken, die een grootere snelheid hebben dan de vaste substantie en zich ook niet houden aan de richting der ravijnen. Links en rechts van het stroombed verspreiden zij zich over de vruchtbare landerijen, alles doo dend, wat zich in haar nabijheid bevindt. Deze verschijnselen zijn analoog aan die van den Mt. Pélé op Martinique, waar bij de uitbarsting van 1901 meer dan 30.000 menschen werden gedood, grootendeels door de gloeiende stofwolken. Do bevolking fatalistisch Door den vulkanologischen dienst is bij herhaling erop gewezen, dat de hoogstgelegen voethellingen van den berg gevaarlijk zijn voor bewoning, maar de bevolking laat er zich zonder dwang niet vandaan voeren. Uit de gegevens van vroegere uitbarstingen is gebleken, dat de zandstroomen van den Merapi steeds veel onheil hebben gesticht. Men kan dat ook afleiden uit het feit, dat gewei dige beelden uit den Hindoe-tijd diep onder de verweerde lavamassa's ver van don voet, bedolven werden gevonden. Zeer waarschijnlijk verlieten de Hindoe's dit gebied om deze reden, daar zij zich onmachtig voelden otn aan het telkens weerkeerend gevaar paal en perk te stellen. Ook onze tijd mist helaas nog deze middelen. De gevolgen van een Merapi-eruptie zijn nimmer gering te schatten. Want niet alleen is haar kracht buitengewoon. maar er komt nog bij, dat nooit met zekerheid kan worden aangenomen, welke richting de stroom zal nemen. De eigenaardige structuur van het berglichaam en het beloop der ravijnen maakt het mogelijk, dat de lavastroom plotseling een andere richting neemt dan oorspronkelijk werd voorzien. Het is onmogelijk te zeggen, aldus dj. Kemmerling op een desbetreffende vraag, wanneer de huidige eruptie zal verminderen of eindigen. De Merapi is steeds verrassend. De uitbarsting van 1930 is minder hevig geweest dan die van nu. Hoe geweldig zij soms kunnen zijn, blijkt uit de geschiedenis. De aschregens, welke zoo overvloedig neerelaan, zijn meestal weggedreven lava-aschwolken, opstijgend van de lava-lawines en dus niet primair ontwijkend uit de vulkaanPÜP Een vulkaan, zoo eigenaardig in zijn werking als de Merapi, treft men in Indië alleen nog maar aan op Atjeh, waar de Peuet Sageu, gelukkig eenzaam gelegen, zijn dreigenden kegel verheft.

TERJEMAHAN:

HAGUE COURANT, SENIN, 22 DESEMBER 1930. Letusan Merapi lebih serius dari yang diperkirakan sebelumnya. b.3.p.1. Jumlah korban tewas telah meningkat menjadi 700.

Wawancara dengan Dr. Kemmerling.

Sehubungan dengan letusan gunung berapi ^", kami menerima telegram berikut: D • „«GELANG, 20 Desember. (Aneta). Desas-desus menunjukkan bahwa pos pengamatan dan desa Maron di dekatnya terbakar akibat arus udara panas. Desas-desus tersebut belum dapat dikonfirmasi, karena letusan hanya diamati dari kejauhan dan meskipun kemungkinan akan segera terlihat bahwa Kali Batang sangat panas tadi malam, dengan bahaya besar bagi jembatan komunikasi dengan daerah ini telah terputus. Sungai Ks meluap.' Tidak diketahui apakah jembatan-jembatan tersebut langsung hancur. Hari ini, pekerjaan sedang dilakukan dengan sekuat tenaga untuk melindungi jembatan-jembatan tersebut menggunakan jaring kawat baja yang diisi dengan kalium karbonat, untuk setidaknya menjaga jalur komunikasi utama. Para pengungsi saat ini ditampung di ibu kota kecamatan, dan makanan sedang didistribusikan dalam skala besar. Pagi ini, Sungai Merapi menawarkan pemandangan yang fantastis dengan bercak-bercak api kuningnya. Tugas pertama pemerintah adalah meyakinkan penduduk yang tidak terancam di mana pun, yang telah diliputi rasa takut yang luar biasa, itulah sebabnya Residen dan Bupati kembali melakukan kunjungan hari ini. Bupati memiliki pengaruh besar di kalangan penduduk, yang biasanya sudah tenang ketika beliau berada di tengah-tengah masyarakat. Polisi lapangan telah dikerahkan ke mana-mana ke desa-desa yang ditinggalkan untuk mencegah pencurian.

BATAVIA, 21 Desember (Aneta). Korban tewas akibat letusan Merapi kini telah mencapai 300 jiwa. Lava masih terus mengalir. Dikhawatirkan masih banyak korban jiwa lainnya. Tujuh ratus korban. WELTEVREDEN, 21 Desember (Aneta). Korban tewas akibat letusan Merapi kini telah mencapai 700 jiwa, sementara dikhawatirkan masih banyak lagi yang hilang dan tewas terbakar. Delapan desa penduduk asli hancur total, sementara sebagian besar lahan subur tertutup pasir panas, sebuah aliran sungai masih mengalir di bawahnya, mengancam kehancuran desa-desa lain. Ribuan pengungsi membanjiri kota-kota di Jawa, dalam banyak kasus terpukul oleh kengerian yang mereka saksikan. Distrik Sroemboeng benar-benar dilanda badai api. Merapi masih meletus, mengirimkan kolom-kolom asap dan kobaran api yang membutakan, meskipun suara gemuruh telah mereda. Para penyintas yang mengunjungi distrik yang dilanda bencana menemukan beberapa rumah di mana para pria dan wanita tampaknya bunuh diri karena takut kedinginan. Bencana ini merupakan salah satu bencana terbesar yang pernah dialami Jawa Tengah.

Jumlah korban. Telegram ketujuh belas menyebutkan tiga pertiga korban tewas, angka yang mengerikan; diharapkan angka ini akan berkurang dalam laporan selanjutnya. Sejarah telah mengajarkan kita bahwa selama letusan gunung berapi besar di Hindia, banyak "doa liar" dipanjatkan, dan bahwa 100% dari yang hilang dihitung, meskipun sebagian besar pulih dari luka bakar satu atau dua minggu kemudian dan kembali sadar. Dalam bencana Kloet yang mengerikan, dalam beberapa hari pertama, 15.000 orang tewas. Pada akhirnya, jumlah korban tetap saja merupakan angka yang mengerikan. 1919

Namun, hal ini menunjukkan betapa sulitnya memverifikasi angka-angka ini pada hari-hari pertama setelah bencana gunung berapi. Letusan sebelumnya. Dalam laporan tahunan Dinas Topografi di Hindia, Merapi disebutkan berulang kali. Dalam laporan tahun 1909, misalnya, terdapat studi rinci tentang gunung berapi ini, dengan banyak gambar kawah yang dahsyat yang menunjukkan betapa cepatnya kawah tersebut berubah. Selama beberapa dekade terakhir, puncak ini telah mengalami perubahan yang stabil. Letusan pertama yang dilaporkan terjadi pada tahun 1664, 19 Agustus 1678, dan 17 Juli 1768. Von Boekhold adalah orang Eropa pertama yang mendaki gunung tersebut, pada tanggal 18 Juli dan 10 Agustus 1786 . Siapa pun yang pernah melihat Merapi dalam keadaan saat ini akan sulit membayangkan bahwa gunung berapi ini, dengan puncaknya yang tertutup abu, pasir, rapilli, dan bebatuan, tanpa vegetasi sama sekali, adalah gunung yang sama yang puncaknya digambarkan oleh von Boekhold pada tahun 1786 sebagai pulau tandus dan terpencil (kerucut abu yang menyala, yang ia bandingkan dengan tumpukan batu bara yang terbakar), yang terletak di tengah pegunungan subur yang menyembunyikan kerucut erupsi dari pengamat yang berdiri di kaki gunung . Puncak ini, yang pada saat itu terdiri dari gundukan melingkar yang ditutupi pepohonan lebat, kini terlihat dari kaki gunung sebagai hamparan gundul,

Puing-puing yang berasap, di sepanjang tepi utaranya, di sepanjang Goeuoeng Paseban dan G. Poesonglondon, satu-satunya sisa dinding kawah luar yang lebih tua, yang juga gundul, membentang, dan dinding cincin bagian dalamnya menghilang sepenuhnya di bawah puing-puing yang runtuh dari kerucut erupsi. Pada tahun 1822, letusan dahsyat lainnya terjadi. Pada tanggal 27 Desember tahun itu,

Pada pukul 9 malam, gempa bumi dahsyat terasa di Kedu. Getaran terburuk terjadi pada malam tanggal 28 Desember, setelah itu Gunung Merapi mulai meletus, menyemburkan abu dan pecahan batu yang berpijar dari kawahnya, sementara bagian atas gunung tertutup oleh aliran api. Semburan massa pasir dan batu yang berpijar berlanjut hingga tanggal 3 Januari. Sungguh ajaib bahwa letusan dahsyat tersebut hanya mengakibatkan beberapa lusin kematian. Pada tahun 1832, sekali lagi pada bulan Desember—luar biasanya, letusan saat ini juga terjadi pada bulan Desember!—letusan besar lainnya terjadi. Hujan abu terlihat dalam radius 20 kilometer. Selama tiga tahun setelah letusan ini, garis-garis api dapat terlihat membentang di lereng barat kerucut letusan dari Magelang. Garis-garis ini tampak sebagai massa merah yang berpijar di malam hari, tetapi di siang hari menyerupai awan uap biasa. Pada tahun 1836—kami telah menulis tentang ini secara ekstensif pada hari Sabtu—Dr. Junghuhn mengunjungi dan memeriksa gunung tersebut . Pada tahun 1837, tanggal 10 Agustus, terjadi letusan yang kurang signifikan, yang menciptakan bendungan pasir, abu, dan batu setinggi 25 meter sepanjang kurang lebih 3 kilometer di ngarai Blonkeng yang terkenal—yang juga dibahas di sini. Selama letusan, hujan abu turun, membuat Magelang gelap gulita selama beberapa jam. Pada tahun 1846, pukul 5:00 pagi tanggal 2 September, terjadi letusan dahsyat lainnya. Dalam kegelapan malam, puncak gunung tiba-tiba meledak menjadi kobaran api, mengirimkan kolom asap besar yang membumbung vertikal ke langit. Letusan ini terjadi di tengah gemuruh yang dahsyat. Enam puluh tahun kemudian, pada tahun 1906, peristiwa itu terulang di lokasi yang sama persis! Pada tanggal 14 September 1849, Merapi sekali lagi menunjukkan tanda-tanda kehidupan yang kuat. Di tengah guntur yang terus-menerus dan hebat, asap, pasir, abu, dan batu terlontar dua kali berturut-turut; Hujan abu, yang berlangsung selama dua hari, terasa hingga sejauh Banjoeimas. Di Magelang, ketebalan abu mencapai 7 hingga 8 cm! Beberapa letusan kecil terjadi pada tahun 1861, 1863, dan 1864. Pada tahun 1865, kerucut abu yang terkenal itu kembali terlontar. Pada bulan April 1872, juga terjadi letusan yang cukup hebat. Kebetulan, Merapi , hingga letusan Krakatau yang terkenal pada tanggal 26-27 Agustus 1883, yang juga menarik perhatian penduduk Merapi.— yang kemudian menunjukkan peningkatan aktivitas — membangkitkan emosi. Sejak saat itu, puncak tersebut hampir selalu berada di bawah pengamatan rutin. Pada tahun 1888, kawah tersebut terus aktif; "sumbat" telah tumbuh 30 meter lebih tinggi pada bulan Agustus tahun itu. Setelah jeda singkat hanya selama 21 tahun, periode aktivitas terus-menerus (1891–1902) dimulai di Merapi , hanya diselingi oleh periode tidak aktif yang singkat. Selama periode ini, apa yang disebut "sumbat" terus naik dan runtuh, dinding cincin bagian dalam terus berubah bentuk, dan endapan pasir dan batuan di jurang sekitarnya terjadi hampir terus-menerus.

Pada tanggal 30 Januari 1904, terjadi tanah longsor yang menelan korban jiwa beberapa penduduk asli. Abu panas dan pasir mengalir deras melalui Celah Wara seperti longsoran salju melintasi ladang yang luas, menghanguskannya dalam sekejap. Peningkatan aktivitas berulang kali diamati pada tahun 1906, 1908, dan 1909. Batuan merah panas, seringkali berukuran sangat besar, terlontar. Letusan tahun 1920 adalah yang terakhir dalam serangkaian panjang, jauh kurang dahsyat daripada yang terjadi sekarang. Gejolak besar yang terjadi di wilayah Merapi , seperti yang dilaporkan dalam telegram hari ini, berada pada

Sejarah kelam gunung tersebut , seperti yang telah kami rangkum secara singkat di sini, sepenuhnya dapat dipahami. Dan apakah mengherankan jika penduduk asli dan penghuni gunung yang naif mengaitkan bombardir dan semburan api yang dahsyat dengan roh-roh jahat dan tidak akan pernah berani melewati tembok lingkaran tua di Gunung Paseban tanpa terlebih dahulu meneriakkan "Salam aleikoem" beberapa kali?

Negara induk siap membantu. Menyusul laporan bencana yang disebabkan oleh aliran lava selama letusan Merapi , Menteri Koloni mengirimkan telegram kepada Gubernur Jenderal Hindia Belanda mengenai sejauh mana bantuan dari negara induk akan dibutuhkan. Nama dan Lokasi. Nama " Merapi " berasal dari bahasa Melayu "api," yang berarti "api," dan diberikan kepada beberapa gunung berapi—" gunung api "—di Hindia Belanda. Merapi terletak di perbatasan Surakarta, Yogyakarta, dan Kedu; pada survei terakhir

Tinggi gunung ini ditemukan mencapai 2910 meter. Ini adalah salah satu gunung berapi kerucut paling aktif di Jawa, yang terutama dikenal karena apa yang disebut "sumbat" (lebih tepatnya "kerucut skoria"), yang didorong ke atas dari pipa kawah dengan kecepatan yang tidak merata, kadang-kadang hampir sepenuhnya mengisi kawah dan bahkan menonjol di atasnya, dan kadang-kadang terlempar sepenuhnya. Hal ini, dan runtuhnya sumbat yang terus-menerus, yang terdiri dari lava yang mengeras, menyebabkan longsoran berulang, yang telah membentuk sejumlah jurang dalam yang memancar secara radial dari puncak. Aliran lumpur sering terjadi setelah hujan lebat. Sumbat tersebut telah diamati oleh Junghuhn, yang memberikan deskripsi yang sangat baik tentang gunung tersebut , puncaknya, dan lembah longsoran, yang ringkasannya telah kami berikan dalam edisi Sabtu tahun lalu. Gunung berapi yang paling tidak dapat diandalkan di seluruh Hindia. Meningkatnya dampak erupsi MeTapi, yang mulai menyerupai bencana, mendorong kami untuk berbicara dengan Dr. GJJ Kemmerling, seorang insinyur di Departemen Pertambangan di Hindia Belanda. Sebagai ahli vulkanologi sementara, beliau telah melakukan studi mendalam tentang gunung berapi di Jawa dan secara khusus memfokuskan upayanya pada pengamatan Gunung Merapi sejak erupsinya pada tahun 1920. Menurut Dr. Kemmerling, erupsi saat ini menunjukkan fenomena yang sama seperti pada tahun 1920 dan, seperti saat itu, menyebar di lereng barat, melalui jurang Kali Blonkeng di sepanjang Muntilan. Merapi telah berperilaku sangat tidak biasa sejak zaman sejarah. Ini adalah gunung berapi yang terus aktif, yang karakter erupsinya, menurut data, tetap konsisten selama bertahun-tahun. Kerucutnya yang runcing menjulang hingga lebih dari 2.900 meter, dan kaki bukitnya yang bergelombang menawarkan lahan pertanian terbaik di seluruh Jawa. Dataran Magelang, Djokja, Lamat, dan Bojolawi termasuk yang paling padat penduduknya di pulau ini, dan setiap meter persegi tanah telah dimanfaatkan untuk pertanian. Sifat erupsi Merapi ditandai oleh fenomena berikut. Massa lava kental dipaksa naik ke dalam lubang vulkanik, di mana...

Jalur luncur Blonkeng, tempat massa bercahaya itu kini bergerak ke bawah.

Merapi , dilihat dari Solo, dengan ?t-oiwpLkïounuig di puncak dan aati deü voet de ewikww lands.

Peta Merapi dan sekitarnya.

Pos pengamatan Maron seperti yang terlihat pada tahun 1920. Area ini sekarang tergenang banjir.

Saluran tersebut secara bertahap terisi penuh. Dengan tekanan lebih lanjut dari bagian dalam gunung , massa lava ini menggembung seperti sumbat di tepi kawah. Pada tahap ini, tindakan tersebut menjadi berbahaya, karena dengan tekanan yang terus menerus, sumbat tersebut hancur. Bisa juga terjadi bahwa sumbat tersebut terkikis oleh endapan di jurang, dan massa lava yang sekarang telah mengeras, tetapi masih sangat panas, mengalir turun sepenuhnya atau sebagian. Akhir dari rangkaian fenomena tersebut biasanya adalah pecahnya saluran kawah dan pembentukan sumbat lain. Saat massa lava mengalir turun, longsoran bongkahan lava panas terbentuk, yang kemudian dihancurkan menjadi material halus di sepanjang jalan. Dalam kasus ini, massa ini mengikuti longsoran Blonkeng, di sepanjang jalur tersebut ia turun ke dataran. Menurut laporan terkini, aliran tersebut telah mencapai dan menghancurkan pos pengamatan Maron, yang didirikan pada tahun 1920 di ketinggian 1.000 meter. Pos ini, yang dilengkapi dengan instrumen seismograf dan instrumen lainnya, berfungsi untuk memperingatkan penduduk di bawahnya secara tepat waktu tentang bahaya yang akan datang. Longsoran lava ini biasanya disertai dengan arus udara panas yang naik dari massa lava dan dapat dibandingkan dengan awan debu yang berpijar, yang memiliki kecepatan lebih besar daripada materi padat dan juga tidak mengikuti arah jurang. Di kedua sisi aliran, arus udara panas menyebar di ladang-ladang subur, membunuh segala sesuatu di sekitarnya. Fenomena ini mirip dengan yang terjadi di Gunung Pele di Martinique, di mana lebih dari 30.000 orang tewas dalam letusan tahun 1901, sebagian besar akibat awan debu yang berpijar. Penduduknya pasrah. Dinas vulkanologi telah berulang kali menunjukkan bahwa kaki bukit tertinggi gunung itu berbahaya untuk dihuni, tetapi penduduk menolak untuk dievakuasi tanpa paksaan. Data dari letusan masa lalu menunjukkan bahwa aliran pasir Merapi secara konsisten menyebabkan kerusakan yang cukup besar. Hal ini juga dapat disimpulkan dari fakta bahwa patung-patung megah dari periode Hindu ditemukan terkubur jauh di bawah massa lava yang terkikis, jauh dari kaki gunung. Orang-orang Hindu kemungkinan besar meninggalkan daerah ini karena alasan ini, merasa tidak berdaya untuk mengatasi bahaya yang terus berulang. Sayangnya, zaman kita masih kekurangan sumber daya seperti itu. Konsekuensi letusan Merapi tidak pernah bisa diremehkan. Karena bukan hanya kekuatannya yang luar biasa, tetapi juga mustahil untuk memprediksi dengan pasti ke arah mana aliran lava akan mengalir. Struktur gunung yang unikBentuk dan alur jurang memungkinkan aliran lava tiba-tiba berbelok ke arah yang berbeda dari yang diperkirakan semula. Menurut DJ Kemmerling, menanggapi pertanyaan terkait, mustahil untuk mengatakan kapan letusan saat ini akan mereda atau berakhir. Merapi selalu mengejutkan. Letusan tahun 1930 kurang dahsyat dibandingkan letusan saat ini. Sejarah menunjukkan betapa dahsyatnya gunung berapi terkadang. Hujan abu, yang turun begitu deras, biasanya merupakan awan abu lava yang tersebar, yang naik dari longsoran lava dan oleh karena itu bukan berasal dari gunung berapi itu sendiri. Gunung berapi yang unik dalam aksinya seperti Merapi hanya ditemukan di Hindia, tepatnya di Aceh, tempat Peuet Sageu, yang untungnya terletak terisolasi, menjulang dengan kerucutnya yang mengancam.

Link Koran: Haagsche courant (22-12-1930)