Rencana Pembangunan PLTA di Lereng Gunung Lawu Tahun 1933

delpher.nl

Rencana ini tertulis dalam sebuah surat kabar Belanda Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië tertanggal 11-07-1933. Pada saat itu, Mangkunegoro (VII) mengusulkan kepada pemerintah untuk membangun sebuah PLTA di lereng Lawu sekitar Tawangmangu.

Usulan itu dipelajari dan dinilai menguntungkan. Mereka kemudian mengajukan izin ke Susuhunan Surakarta (yang saat itu dipimpin oleh Pakubuwono X). Namun, sampai sekarang (2025), di daerah tersebut tidak ada PLTA yang beroperasi.

Untuk mengetahui lebih jelas perihal berita ini, silakan baca artikel dan terjemahannya:

Grootsche Waterkracht-plannen op Lawoe in Studie.

Bij Mangkoenegorosche R ij k.

Naar Mat. verneemt, zijn ly het Mangkoenegorosche Rijk momenteel belangrijke plannen in studie voor het aanleggen van een electrische centrale met waterkracht op de hellingen van den Lawoe, in de buurt van het jonge berg-oord Tawangmangoe op ongeveer een uur rijden beoosten de hoofdplaats Soerakarta. By het zoeken naar eenige waterkracht voor electrische verlichting van Tawangmangoe, — waar den laatsten tyd talrijke buitenhuizen zijn gebouwd en dat een zeer populair berg-oord is geworden, — is men op het denkbeeld gekomen, grootere mogelijkheden te overwegen. Hierby was vooral een stimulans, dat de twee groote suikerfabrieken van het Fonds van Mangkoenegorosche Eigendommen,— hetwelk in zoo ruime mate een aandeel leverde in' de middelen op de Rijks-begrooting, — hebben opgehouden van groote beteekenis te zijn als zoodanig. Het is voor het M. N. Ryk noodzakelyk, dat in plaats daarvan naar andere bronnen van inkomsten wordt omgezien.

De naar aanleiding hierover gevoerde correspondentie met het hoofd van den Dienst van Waterkracht en Electriciteit van 't Dept. v. G. B. leidde tot een bezoek van genoemd diensthoofd, prof. ir. VanderL°y, aan Tawangmangoe en omgeving voor een voorloopig onderzoek. De uitslag hiervan is gunstig voor grootere mogelykheden, waarby dan gedacht wordt aau het leveren van electrischen stroom ten behoeve van: de twee M. N.-suikerfabrieken, zoodat zich voor die twee fabrieken nieuwe industrieele mogelykheden openen, hetzij op gebied van de suiker-industrieën neven-bedrijven, hetzy op ander terrein, en voorts de hoofdplaats Soerakarta, waar thans door de Solosche Electriciteits-maatschappij een calorische ceütrale in bedryf wordt gehouden, welke overbodig zou kunnen worden indien stroom werd afgenomen van de groote Lawoe-waterkracht centrale ; de distributie van den stroom onder het publiek zou kunnen worden overgelaten aan de concessionaresse. Voor dit laatste is, — aangezien de hoofd plaats Soerakarta bestaat zoowel uit Mang koenegorosch gebied als uit Soenans-gebied, — natuuriyk de instemming noodig van Z. V.H. den Soesoehoenan van Soeiakarta. Wy kunnen mededeelen, dat bereids die instemming wordt gezocht. Ten behoeve van verdere opnemings-werk zaamheden zal wovden verzocht aan den Dienst van W. en E. een ingenieur te zenden. Binnenkort wordt voor dat doel de ingenieur le kl. ir. Zorn in Tawangmaogoe verwacht.

Het hoofd van den Mangkoenegoroschen Inigatied-enst, ir. Saisito zal, in vet band met deze waterkracht-plannen, tegen het einde van dit jaar gedurende enkele maanden voor studie worden gedetacheerd op het hoofdkantoor van den Dienst van W. en E. te Bandoeng. -

Wij kunnen hieraan toevoegen, dat de mogelijkheden voor de waterkracht-centrale bij Tawangmaugoe zich zelfs uitstrekken tot het leveren van stroom in Djokjakarta.

Terjemahan:

Rencana pembangkit listrik tenaga air skala besar di Lawoe sedang dipelajari.

Di Manggaenegorosche R ij k.

Menurut Mat., Negara Mangkoenegoro saat ini sedang mempelajari rencana penting untuk pembangunan pembangkit listrik tenaga air di lereng Lawoe , dekat resor pegunungan muda Tawangmangoe, sekitar satu jam perjalanan ke timur ibu kota, Surakarta. Dalam upaya mencari tenaga air untuk penerangan listrik di Tawangmangoe—di mana banyak rumah pedesaan baru-baru ini dibangun dan yang telah menjadi resor pegunungan yang sangat populer—muncul gagasan untuk mempertimbangkan kemungkinan yang lebih besar. Hal ini terutama dipicu oleh fakta bahwa dua pabrik gula besar Dana Properti Mangkoenegoro—yang memberikan kontribusi signifikan terhadap anggaran nasional—telah berhenti menjadi signifikan. Sangat penting bagi Negara Mangkoenegoro untuk mencari sumber pendapatan lain sebagai gantinya.

Korespondensi dengan kepala Departemen Tenaga Air dan Listrik Departemen GB menghasilkan kunjungan kepala departemen tersebut, Prof. Ir. VanderLoy, ke Tawangmangoe dan sekitarnya untuk penyelidikan awal. Hasilnya menguntungkan untuk kemungkinan yang lebih luas, seperti penyediaan listrik untuk: dua pabrik gula MN, sehingga membuka peluang industri baru bagi kedua pabrik ini, baik di bisnis afiliasi industri gula maupun di tempat lain; dan ibu kota, Soerakarta, tempat Perusahaan Listrik Solo saat ini mengoperasikan pembangkit listrik kalor, yang dapat menjadi tidak terpakai jika listrik diambil dari pembangkit listrik tenaga air Lawoe yang besar ; distribusi listrik kepada masyarakat dapat diserahkan kepada pemegang konsesi. Untuk yang terakhir, karena ibu kota, Soerakarta, terdiri dari wilayah Mang Koenegoro dan Sunan, persetujuan Yang Mulia Susuhunan Soerakarta tentu saja diperlukan. Kami dapat melaporkan bahwa persetujuan tersebut sudah diupayakan. Untuk pekerjaan survei lebih lanjut, Departemen Pertanian dan Hortikultura akan diminta untuk mengirim seorang insinyur. Insinyur Le. Kl. Ir. Zorn diperkirakan akan segera tiba di Tawangmaogoe untuk tujuan ini.

Kepala Inisiatif Mangganegoroschen, Ir. Saisito, akan ditugaskan ke kantor Departemen Sumber Daya Air dan Lingkungan di Bandung selama beberapa bulan menjelang akhir tahun ini untuk melakukan studi terkait rencana pembangkit listrik tenaga air ini.

Kita dapat menambahkan bahwa kemungkinan pemanfaatan pembangkit listrik tenaga air di Tawangmaugoe bahkan meluas hingga memasok listrik ke Yogyakarta.

Link Koran: Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië (11-07-1933)